انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی

گزارش دومین همایش بین المللی "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی"

گزارش دومین همایش بین المللی "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی"
«زبان و ادبیات روسی در دنیای معاصر: مشکلات و چشم اندازها»، تهران، اردیبهشت 1397

دومین همایش بین المللی انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی با عنوان «زبان و ادبیات روسی در دنیای معاصر: مشکلات و چشم اندازها» از تاریخ 18 تا 20 اردیبهشت ماه 1397 با حضور دانشمندان و متخصصان ده کشور جهان (روسیه، اوکراین، بلغارستان، بلاروس، تاجیکستان، قزاقستان، لهستان، لیتوانی، کرواسی و گرجستان) و همچنین استادان این حوزه از کشور عزیزمان ایران به همت "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" و با همکاری گروه زبان‌های خارجی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و با حمایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پایگاه استنادی جهان اسلام ISC، مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و انجمن ایران شناسی با مدیریت دکتر جان اله کریمی مطهر، دبیر علمی خانم دکتر مرضیه یحیی پور و دبیر اجرایی دکتر مهدی محمدبیگی در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

همایش، با نام نویسی از شرکت کنندگان و با پخش آیاتی چند از کلام الله مجید و سرود ملی جمهوری اسلامی ایران راس ساعت 9:30 طبق برنامه آغاز شد. در ابتدای جلسه افتتاحیه، رئیس محترم پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، جناب آقای دکتر حسینعلی قبادی، سخنان خود را با خوش‌آمدگویی آغاز نمودند. ایشان ضمن معرفی مختصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ابراز امیدواری کردند که این همایش شکوهمند مقدمه‌ای برای گسترش همکاری‌های همه جانبه پژوهشی ما و دیگر کشورها باشد. وی در ادامه، به جنبه‌های مشترک فرهنگی ایران و روسیه و جایگاه عظیم زبان و ادبیات فارسی در جهان اشاره کردند، و به عنوان یکی از برترین نمونه‌های ادبی فارسی به شاهنامه فردوسی اشاره و ابیاتی از این اثر را برای حضار قرائت کردند. در پایان ایشان برای مهمانان سفر خوبی را در ایران آرزو کردند. شایان ذکر است صحبت‌های ایشان بصورت همزمان توسط آقای دکتر نگمت‌اف به زبان روسی ترجمه می گردید.

آقای دکتر کریمی مطهر، دبیر شورای بررسی متون و رئیس انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی در ابتدای سخنرانی از همکاران محترم خود در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، اساتید محترم دانشگاه‌ها و همکاران در وزارت علوم و سایر ارگان‌های مربوطه به خاطر همکاری‌های مستمر با "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" تشکر کردند و سپس خطاب به مهمانان روسی این همایش، ضمن تبیین اهمیت برگزاری این همایش و آثار و نتایج آن از همه همکارانی که در اجرای چنین برنامه‌هایی قبول زحمت کردند، قدردانی نمودند.

پس از ایشان، نماینده سازمان همکاری های علمی فرهنگی سفارت روسیه در ایران جناب آقای الکساندر مازیرکا صحبت کردند و به گستره وسیع زبان روسی در جهان و دلایل اهمیت آموزش این زبان اشاره کردند. به گفته ایشان، زبان روسی در کشورهای مشترک المنافع، زبان رسمی بسیاری از ادارات است و حدود 70 درصد از افراد در این کشورها همچنان به این زبان مسلّط هستند. سیاست‌های کشورها برای حذف زبان روسی قطعاً در روابط کشورها با روسیه تأثیرگذار خواهد بود و موقعیت سیاسی کشور روسیه نیز قطعاً در گسترش این زبان تأثیر دارد. امروزه بنیادهای زیادی در سرتاسر جهان، رسالت گسترش زبان روسی را بر عهده دارند و دوره‌های آموزشی مختلفی برای آموزش زبان روسی در مدارس در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. در ادامه ایشان به غنای زبان روسی و محتوای علمی گسترده‌ای که در این زبان وجود دارد اشاره کردند و اظهار داشتند که زبان روسی، زبان توریسم، زبان روابط دیپلماتیک و زبان گسترش علم است. با توجه به جایگاه علمی کشور روسیه، زبان روسی در حیطه‌های مختلف تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان در طول تاریخ تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلفی قرار گرفته است و امروزه نیز می تواند حلقه اتصالی بین فرهنگ‌های مختلف جهان باشد.

در ادامه مراسم افتتاحیه، جناب آقای دکتر فرج ا... طالبی معاون محترم قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل، ضمن خوشامدگویی به میهمانان خارجی همایش و تشکر از پژوهشگاه علوم انسانی و ریاست محترم آن به جهت برنامه‌ریزی برای این همایش، از "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" و دیگر دست اندرکاران برگزاری این همایش بین‌المللی قدردانی نمودند و به تبیین اهمیت زبان در روابط سیاسی و اجتماعی و همکاری‌های مختلف بین کشورها و تبادل اندیشه‌ها پرداختند و سپس به اختصار، جایگاه زبان روسی در ایران را توصیف کردند. ایشان ابراز امیدواری کردند که روابط مطلوب سیاسی بین کشورهای ایران و روسیه بتواند بر عرصه آموزش زبان روسی و فارسی نیز تأثیر مثبتی داشته باشد، چنانچه اخیراً نیز وزیر محترم آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران نیز آموزش زبان روسی در مدارس ایران را پیشنهاد داده‌اند، در ادامه ایشان به آمادگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای همکاری جهت گسترش آموزش زبان اشاره کردند و ابراز داشتند که این عمل باعث توسعه بیشتر همکاری‌ها در تمام عرصه‌ها و حوزه‌های مختلف روابط بین دو کشور، بویژه همکاری‌های علمی دانشگاهی خواهد شد.

سپس جناب آقای لوان جاگاریان سفیر تام الاختیار فدراسیون روسیه در ایران سخنرانی نموده و با سپاس از مهمان نوازی گرم ایرانیان، فرمودند که کار بسیار مهمی انجام پذیرفته و مسئولیت بزرگی بر عهده متخصصان قرار گرفته است. ایشان با اشاره به اهمیت زبان و ادبیات روسی، به تلاش‌های کشورهای مختلف برای گسترش این زبان اشاره کردند و سپس به تبیین جایگاه زبان روسی در ایران و تلاش جمهوری اسلامی ایران به گسترش این زبان پرداختند و برای حمایت‌های بیشتر ارگان‌های مختلف برای گسترش زبان روسی در ایران و زبان فارسی در فدراسیون روسیه ابراز امیدواری کردند.

خانم دکتر مرضیه یحیی پور دبیر علمی دومین همایش بین المللی "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" و استاد دانشگاه تهران، ضمن قدردانی از جناب آقای دکتر قبادی و سایر همکارانی که در برگزاری این همایش همکاری داشتند، به قرائت ترجمه روسی اشعاری از سعدی با مفهوم نوع دوستی بشر پرداختند و با این مقدمه، از جایگاه والای ادبیات فارسی و شاعران و بزرگان این عرصه تصویر باشکوهی ارائه کردند. در ادامه ایشان آماری از مقالات همایش ارائه کردند که بر طبق آن، بعد از اعلام فراخوان همایش، حدود 200 مقاله از 14 کشور دریافت شده است. از بین این مقالات، 140 مقاله برگزیده شده‌اند که نویسندگان آنها در زمره اساتید و دانشجویانی هستند که به مطالعه زبان و ادبیات روسی می‌پردازند. این مقالات در 3 دسته موضوعی تقسیم و چکیده های چاپ شده مجموعه مقالات در افتتاحیه همایش در اختیار حضار قرار گرفت.

مراسم افتتاحیه با شعرخوانی به زبان روسی توسط علی شیر سلطانف از تاجکیستان، اجرای زنده موسیقی باربد توسط استاد ناظم‌پور ادامه یافت. به عنوان بخشی از برنامه‌های فرهنگی دومین همایش بین المللی "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی"، گروه تئاتر دانشجویان زبان و ادبیات روسی دانشگاه تهران به سرپرستی خانم دکتر یحیی پور، نمایشی را براساس داستان «چاق و لاغر»، اثر نویسنده نامدار روسی آنتون چخوف اجرا کردند.

پس از مراسم افتتاحیه، سخنرانی¬های علمی همایش آغاز شد. در ادامه 5 سخنرانی علمی توسط استادان برجسته زبان و ادبیات روسی از کشورهای روسیه بلاروس، اوکراین و ایران انجام پذیرفت و در آخر نماینده موسسه انتشاراتی «زبان روسی» که نمایشگاهی از کتب این حوزه را همراه با همایش به نمایش گذاشته بود، به معرفی دست آوردهای این انتشاراتی پرداختند.

در روزهای دوم و سوم همایش تعداد 35 مقاله علمی در 4 نشست تخصصی با موضوعات زبانشناسی، ادبیات، آموزش زبان و ترجمه به سمع و نظر حاضرین رسید این مقالات توسط استادان زبان و ادبیات روسی از کشورهای روسیه، ایران، بلغارستان، اوکراین، لهستان، بلاروس، گرجستان، قزاقستان، لیتوانی، کرواسی و تاجیکستان قرائت شد.

اکثراً سخنرانان دارای رتبه علمی پروفسور یا دانشیار بودند و در زمره استادان و متخصصانی قرار داشتند که، نه تنها در کشور خود، بلکه در گستره زبان و ادبیات روسی در جهان معروف بودند. به طور کلی سطح علمی کنفرانس بسیار بالا بود و از آنجا که فرصت برای بیان تک تک سخنرانی‌ها وجود ندارد، تنها به این نکته اشاره می‌کنیم که گزارش‌های مختلفی در کشورهای دیگر در مورد این همایش به چاپ رسید که از آن جمله می توانیم به چاپ گزارشی از این همایش در صفحات 362 تا 367 شماره پنجم مجله‌ «Naučnyj dialog» اشاره کرد که در کشور روسیه علمی-پژوهشی به حساب می‌آید و در چند مرکز نمایه شده است،

http://nauka-dialog.ru/en/arxiv/2018/nauchnyy-dialog-2018-5/reviews-chronicle-of-scientific-life/russian-language-and-literature-in-modern-world-problems-and-prospects-on-results-of-ii-international-forum-of-teachers-of-russian-language-and-literature-organized-by-iranian-association-of-russian-language-and-literature-teheran-may-8-10-2018.html

و همچنین انتشار الکترونیکی گزارشی در سایت انجمن اوکراینی استادان زبان و ادبیات روسی به آدرس

http://uapryal.com.ua/10711/#more-10711

و سایت خبری پارس تودی

http://parstoday.com/ru/news/russia-i89658

و در مجله رایزنی علمی ایران در روسیه به نام کاروان از صفحه 43 تا 51 شماره 59 و ... اشاره کنیم.

در راستای معرفی بهتر فرهنگ و تمدن ایران زمین، مهمانان خارجی طی مدتی که در تهران حضور داشتند از موزه ملی ایران، موزه فرش، برج میلاد و .... بازدید کردند و پس از آن جهت بازدید از مکانهای تاریخی و باستانی سفری پنج روزه به اصفهان و شیراز داشتند. در اصفهان از سی و سه پل، میدان نقش جهان، منارجنبان، کلیسای وانک و ... بازدید کردند. و در شیراز علاوه بر بازدید از شاهچراغ، مقبره شاعران شیرازی سعدی و حافظ و دیگر مکانهای تاریخی مثل تخت جمشید، نقش رستم، بازار وکیل، ارگ کریم خان، باغ ارم و ... ، در روز آخر با هماهنگی‌های از پیش صورت گرفته جلسه‌‌ای در پایگاه جهان اسلام ISC و مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری برگزار شد.

در ابتدای اين نشست آقای دکتر کریمی‌مطهر دبیر شورای بررسی متون، ضمن معرفی مهمانان، به بیان اقدامات صورت گرفته توسط "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی جهت برگزاری دومین همایش بین المللی انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی با عنوان «زبان و ادبیات روسی در دنیای معاصر: مشکلات و چشم اندازها» پرداختند و به دستاوردهای آن اشاره کردند و از حمایت‌های صورت گرفته توسط پایگاه جهان اسلام ISC و مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری قدردانی کردند.

سپس آقای دکتر محمدجواد دهقانی رئیس محترم پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، ضمن خير مقدم و خوش آمدگویی به مهمانان، به تشريح ماموریت‌های ISC و مرکز منطقه‌ای در سطح ملی و بين‌المللی و پایگاه‌های اطلاعاتی و خدمات این پایگاه پرداختند و با به تصوير کشيدن مجلات 48 کشور که در ISC نمايه می‌شوند، به عنوان يک نمونه عينی نمودار رشد نشريات دانشگاه‌های روسيه در حوزه‌های موضوعی مختلف بين سال های 2000-2016 را نشان داد و گفت روسيه در سال 2016 بالاترين رتبه را با توجه به حجم انتشارات علمی خود داشته است. در ادامه، رئیس اداره همکاری‌های علمی بين المللی رایسست و ISC، ضمن بیان مختصری از تاریخچه تاسیس رایسست، به فعاليت هاي مهم اين مرکز برقراري نظام مبادله الكترونيكي اطلاعات بين پژوهشگران ايراني و كشورهاي منطقه، تاسيس انواع پايگاه‌هاي اطلاعاتي، انتشار گزارش‌هاي پژوهشي، نشريات علمي و كتاب‌هاي فارسي و غيرفارسي، حمايت از پژوهش‌هاي داخلي و منطقه‌اي در حوزه‌هاي علوم و فناوري، و برقراري ارتباط و همكاري علمي با بخش‌هاي صنعتي، خدماتي و آموزشي براي شناسايي نيازها و تامين اطلاعات مورد نياز آنها اشاره كرد. وی همچنين به برخی زمينه‌های بالقوه همکاری مرکز و ISC و با ساير دانشگاه‌ها شامل حمايت مادی و معنوی از کنفرانس‌های علمی، چاپ نشريات علمی و معتبر دانشگاه‌ها، تعاملات دو جانبه در تاليف کتب، تاسيس شاخه در دانشگاه‌های دارای کرسی زبان و ادب فارسی در دانشگاه‌های سراسر دنيا اشاره کردند.

در ادامه خانم دکتر مرضیه یحیی‌پور سردبیر مجله "پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی" به انتشار تنها مجله روسی زبان توسط "انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی" در ایران اشاره کردند و باتوجه اینکه این مجله جز مجلاتی است که بالاترین رتبه را میان مجلات معتبر وزارت علوم کسب کرده، خواستار اضافه کردن زبان روسی به زبان‌های مورد حمایت ISC شدند و پس از آن تعدادی از حاضران به نمايندگی از مهمانان شامل اساتيد دانشگاه‌های علوم انسانی روسيه، دانشگاه دولتی مینسک، دانشگاه دولتی سن‌پترزبورگ، دانشگاه علوم شرقی در قزاقستان، دانشگاه زاگرب کرواسی، دانشگاه تربيت معلم مسکو و ... نيز ضمن تقدیر از امکان فراهم شده در شيراز، نقش رایسست و ISC را در امر تبادل اطلاعات علمی و نيز رتبه‌بندی نشريات، دانشمندان و اساتيد کشورها کليدی دانستند. همچنين آنان معرفی راهکاری های جهانی نمودن تولیدات علمی و معرفی دانشگاه‌ها، نشریات برتر، نویسندگان و آثار برتر علمی جهان توسط ISC را کمک شایانی به سیاستگذاری‌های صحیح علمی در دانشگاه‌ها برشمردند و برای برقراری ارتباطات علمی، ايجاد شاخه‌ی مرکز در دانشگاه‌های خود، نمايه شدن نشريات در ISC و ... ابراز تمايل نمودند. در پایان ضمن گرفتن عکس یادگاری، مهمانان از کتابخانه و منابع موجود در این دو سازمان بازدید کردند.

"انجمن ایرانی زبان و ادبیات روسی"،
گروه زبانهای خارجی شورای بررسی متون و کنب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی
1397/3/1